Pierwszy dzień nowego roku w Szczecinie rozpocznie się o godzinie 08:18, a zakończy o 15:53. Natomiast 31 stycznia, wschód Słońca nastąpi o 07:49, a zachód o 16:42, dzień będzie dłuższy od najkrótszego w roku o 1 godzinę i 24 minuty. Słońce w ciągu miesiąca podczas górowania zwiększy swoją wysokość nad horyzontem o 5,6°. 3 stycznia Ziemia w swym rocznym ruchu po orbicie eliptycznej znajdzie się najbliżej Słońca, czyli w peryhelium, w odległości około 147 mln km i będzie poruszała się z prędkością
30,27 km/s.
Księżyc
W styczniu kolejność faz Księżyca będzie następująca:
- 04-01 04:30 – Ostatnia kwadra
- 11-01 12:57 – Nów
- 18-01 04:53 – Pierwsza kwadra
- 25-01 18:54 – Pełnia
8 stycznia wschodzący o 5:30 wąski sierp Księżyca (oświetlenie: 13%) zobaczymy w odległości około 9° od jasno świecącej Wenus (koniunkcja o godzinie 21:12, separacja 6°), zaś o 6:45 za horyzontu wynurzy się Merkury i znajdzie się również w okolicy Księżyca. Dobę później odległość między Merkurym a bardzo już wąskim sierpem naszego naturalnego satelity (oświetlenie: 6,5%) zmniejszy się do około 10° (koniunkcja 9.01 o 19:48, separacja około 7°). Wieczorem 14 stycznia w odległości około 4° od oświetlonej w 14% tarczy Księżyca odnajdziemy Saturna (koniunkcja o 10:36, separacja 2°). W styczniu czeka nas kolejne bliskie spotkanie na sferze niebieskiej Jowisza i Księżyca. 18 stycznia, po zachodzie Słońca, na wysokości ponad 40 stopni nad horyzontem, największa planeta w naszym Układzie Słonecznym pojawi się blisko lśniącego półksiężyca (koniunkcja o godzinie 21:48, separacja 3°).
Przy pomocy lornetki lub teleskopu 15 stycznia możemy spróbować w pobliżu Księżyca odnaleźć Neptuna (koniunkcja o 21:30, separacja 0,9°), zaś 19 stycznia Urana (koniunkcja o 20:42, separacja 3°).
Księżyc podczas wędrówki po nieboskłonie 5 stycznia będzie świecił blisko Spiki z konstelacji Panny, 8 stycznia znajdzie się niedaleko Antaresa, 20 stycznia obok Plejad, a 28 stycznia zobaczymy go w pobliżu Regulusa z konstelacji Lwa.
Planety
12 stycznia o godzinie 14:00 Merkury znajdzie się w maksymalnej elongacji zachodniej (23°,30`). Tego dnia Merkury pojawi się nad południowo-wschodnim horyzontem o 6:37 w gwiazdozbiorze Strzelca, a jego jasność osiągnie wartość -0,1 mag. Planetę dolną (czyli obiegającą Słońce bliżej niż Ziemia) podczas swojej zachodniej elongacji, obserwuje się zawsze przed wschodem Słońca.
Wenus (-3,9 mag) nadal będzie pełniła rolę Gwiazdy Porannej, wschodząc na początku miesiąca kilkanaście minut po godzinnie piątej. Pod koniec stycznia będzie pojawiać się nad horyzontem już godzinę później.
Przez cały styczeń po zachodzie Słońca na wieczornym niebie odnajdziemy Jowisza, Saturna a za pomocą lornetki lub teleskopu Urana i Neptuna. Saturn, goszczący w Wodniku, zachodzić będzie jako pierwszy. Dwie godziny później za horyzontem chować się będzie Neptun przebywający w Rybach. Jasny Jowisz (-2,4 mag) będzie świecił wyżej nad horyzontem niż te dwie planety i będziemy mogli go oglądać do późnych godzin nocnych (pod koniec stycznia będzie zachodził przed godziną pierwszą w nocy). Urana możemy obserwować w gwiazdozbiorze Barana do godziny czwartej na początku stycznia, zaś pod
koniec miesiąca będzie zachodził około godziny drugiej w nocy.
Gwiazdy, gwiazdozbiory i „spadające gwiazdy”
Konstelacje zimowe są dobrze widoczne prawie przez całą noc. W styczniu na nocnym niebie górują: Ryś, Bliźnięta, Rak, Orion, Mały Pies. Orion z bardzo charakterystycznym układem trzech jasnych gwiazd (Pas Oriona), ustawionych niemal dokładnie w linii prostej, dominuje nad południowym horyzontem. Będąc poza miastem i dysponując lornetką, pod pasem Oriona w tzw. mieczu, odnajdziemy Wielką Mgławicę w Orionie (M42 z katalogu Messiera).
W Byku zaś podziwiać możemy Plejady – otwartą gromadę gwiazd. Przy pogodnym niebie – nawet nieuzbrojonym okiem – dostrzeżemy w niej sześć lub siedem gwiazd (w zależności od przejrzystości atmosfery). Byka wraz z Plejadami łatwo odnaleźć, ponieważ znajduje się po prawej stronie na przedłużeniu Pasa Oriona. W konstelacji Byka znajdziemy jasną gwiazdę – Aldebarana, który to wraz z otaczającymi gwiazdami tworzy kształt obróconej litery „V”. To skupisko gwiazd, to Hiady, natomiast Plejady znajdują się nieco wyżej i przypominają mały wózek. Uwagę na nocnym niebie zwraca także Syriusz oraz górujące wysoko Bliźnięta. Nisko nad południowym horyzontem wznoszą się gwiazdozbiory Erydanu i Zająca. Nad wschodnim horyzontem pojawia się Wolarz z jasno świecącym czerwonym Arkturem. W konstelacji tej znajduje się radiant meteorów z roju Kwadrantydów, których spadek będziemy mogli obserwować do 12 stycznia. Aktywność jest bardzo wysoka, około 110 zjawisk na godzinę, chociaż może być znacznie większa. Maksimum roju przypadnie w nocy z 3 na 4 stycznia. Obserwacje najlepiej rozpocząć około 22:00, a samo maksimum potrwa od czterech do sześciu godzin.
Międzynarodowa Stacja Kosmiczna
Do 4 stycznia przeloty ISS nad Szczecinem będą widoczne nad ranem. Stacja ponownie pojawiać się będzie od 16 stycznia w godzinach wieczornych. ISS widoczna jest na niebie jako jasny punkt szybko przemierzający nieboskłon. Dokładne godziny przelotów znajdziemy na stronie https://heavens-above.com.
Opracowanie: Jolanta Olejniczak
Foto: Frank Cone
