Pomysł i budowa

Pomysł i budowa

Historia

Historia tego obiektu związana jest z osobą Mikołaja Kopernika. W dniu 19 lutego 1973 roku przypadała pięćsetna rocznica urodzin naszego wielkiego Rodaka. W kraju postanowiono uroczyście obchodzić tę rocznicę i z wyprzedzeniem powoływano stosowne komitety obchodów. 10.07.1970 roku ówczesny Rektor Politechniki Szczecińskiej, a zarazem Przewodniczący Środowiskowego Kolegium Rektorów Uczelni w Szczecinie, prof. dr inż. Józef Kępiński powołał Międzyuczelniany Komitet obchodu tej rocznicy. Na przewodniczącego Komitetu powołany został prof. dr med. Janusz Mąkowski z PAM, a w skład Komitetu weszli: prof. dr hab. Mieczysław Janowski z WSR, doc. dr. inż. S. Leszek Jaworski z WSM, doc.dr hab. Józef Kopeć z WSP oraz doc. dr Tadeusz Rewaj z PS.

Wyposażenie

Dostawa elementów kopuły i refraktora nastąpiła dopiero w maju 1978 roku. W przesyłce nie było instrukcji montażowych, które były niezbędne dla ostatecznego przygotowania elementów budowlanych. W tym czasie kończona była budowa Budynku Międzywydziałowego, a przy montażu kopuły i refraktora celowym było skorzystać z windy towarowej działającej w czasie budowy. Po moich ponagleniach w marcu 1979 roku otrzymaliśmy instrukcje montażowe i można było zgodnie z wymaganiami instrukcji przygotować ściany i podest pod kopułę. Kolejny rok czekaliśmy na firmową ekipę montażową z Jeny. Ostatecznie oficjalne uruchomienie Obserwatorium nastąpiło dopiero jesienią 1982 roku, czyli 9 lat po rocznicy kopernikańskiej. Ale jednak pozostał po tej rocznicy bardzo udany ślad.

Inauguracja

Jaki był koszt tej inwestycji? Całość wraz z kosztami budowlanymi i montażowymi oszacowana była na 3 miliony ówczesnych złotych. Dla porównania podam, że moja pensja docenta w końcu roku 1978 wnosiła 10500 zł. Tak więc inwestycja kosztowała równowartość moich 286 miesięcznych pensji. Obserwatorium zostało oddane pod opiekę Instytutowi Fizyki. W pierwszych latach nawet zatrudnialiśmy na części etatu pracownika, który w pogodne wieczory pokazywał studentom i młodzieży szkolnej uroki nieba. Tym pracownikiem był pan Lech Barski. Z jego sprawozdania wynika, że w ciągu pół roku w pokazach nieba uczestniczyły 543 osoby. Niestety ograniczenia finansowe uniemożliwiły dalsze zatrudnianie pracownika dla popularyzacji astronomii.

dr Tadeusz Rewaj

Artykuły dot. powstania obserwatorium:

Budowa

Na jednym z pierwszych posiedzeń tego Komitetu padły dwie propozycje stworzenia trwałego śladu tej rocznicy: zbudować pomnik Mikołaja Kopernika lub utworzyć Obserwatorium Astronomiczne. Przyznam się nieskromnie, że propozycja budowy obserwatorium zgłoszona była przeze mnie i za nią opowiedziała się w większości Komisja. Rozpoczął się żmudny proces poszukiwania lokalizacji Obserwatorium. Rozważany był między innymi budynek Wyższej Szkoły Morskiej na Wałach Chrobrego, ale stromość dachu nie zachęcała do tej lokalizacji. Poza tym nie wiadomo było skąd i jakimi funduszami można będzie dysponować? W tym czasie rozpoczynała się budowa Budynku Międzywydziałowego Politechniki Szczecińskiej. Z datą 6.07.1971 Przewodniczący Komitetu zwrócił się do J.M Rektora Politechniki z propozycją, by umieścić Obserwatorium na dachu nowo wznoszonego budynku Politechniki. Pan Rektor Kępiński wyraził wstępną zgodę i wystąpił do Ministerstwa z wnioskiem o zgodę na uzupełnienie projektu technicznego Budynku Międzywydziałowego. Po uzyskaniu zgody Ministerstwa upoważnił mnie do rozpoczęcia starań o zakup kopuły astronomicznej i teleskopu. W tej sprawie skorzystałem z konsultacji kończącego studia Astronomii w Toruniu, mego kursanta na kursie taternickim, Olka Wolszczana. Radził mi zakupić u Zeissa kopułkę o średnicy 5 m oraz teleskop typu Coude-Refraktor 150/2250. Rozpoczęliśmy starania o zakup tych elementów. Były to żmudne starania. Oficjalnie złożone przez Politechnikę zamówienie zostało odmownie załatwione „z powodu zbyt małych mocy i pełnego portfela zamówień’. Dopiero wizyta przedstawicieli Politechniki, z moim udziałem, w Zakładach VEB Carl Zeiss Jena spowodowała przyjęcie zamówienia.

PS-Zeiss-Coude-AS150-1982