W Szczecinie 1 grudnia Słońce wzejdzie o godzinie 7:55, a zajdzie o 15:47. Natomiast w dzień sylwestrowy, wschód Słońca nastąpi o 8:17, a zachód o 15:52. Astronomiczna zima rozpocznie się 21 grudnia o 22:48, tego dnia Słońce przejdzie ze znaku Strzelca w znak Koziorożca. Długość najkrótszego dnia w roku w naszych okolicach wyniesie 7 godzin, 29 minut i 5 sekund, a Słońce podczas górowania wzniesie się nad horyzont jedynie na wysokość około 13°12´.
Księżyc
W grudniu kolejność faz Księżyca będzie następująca:
- 08-12 05:08 – Pełnia
- 16-12 09:56 – Ostatnia kwadra
- 23-12 11:17 – Nów
- 30-12 02:21 – Pierwsza kwadra
Podczas Dębowej Pełni, zwanej także Frost Moon (Księżyc Szronu), czeka nas kolejne ciekawe astronomiczne wydarzenie. Rano 8 grudnia, Mars będący w opozycji zostanie zakryty przez Księżyc. We wczesnych godzinach wieczornych 7 grudnia nad północno-wschodnim horyzontem Srebrny Glob pojawi się w niedalekiej odległości od planety (godzinę po zachodzie Słońca dystans wyniesie około 7 stopni). Przez kolejne godziny oba obiekty będą wznosiły się coraz wyżej i będą coraz bliżej siebie.
Około godz. 05:59 nastąpi zetknięcie tarczy Księżyca z Marsem, czyli pierwszy kontakt. W Szczecinie Księżyc będzie wtedy widoczny ponad 18 stopni nad horyzontem. Podczas nasuwania się tarczy Księżyca na tarczę Marsa, planeta będzie traciła jasność, a po około minucie zostanie całkowicie zakryta przez Srebrny Glob. Mars zacznie wynurzać się zza tarczy naszego naturalnego satelity około 06:53, który będzie wtedy już nisko nad horyzontem (ponad 11 stopni).
Kilka dni wcześniej, 5 grudnia o 17:45, Księżyc zakryje Urana (jasność 5.69 mag) ale zjawisko to można będzie oglądać jedynie przy pomocy lornetki lub teleskopu. W tym miesiącu czeka nas jeszcze kilka innych koniunkcji Księżyca z planetami. W swej wędrówce po nieboskłonie zbliży się on 1 grudnia o godzinie 18:34 do Neptuna, jednak dostrzeżenie słabo święcącej planety (jasność 7,76 mag) nieco ponad 3,5° powyżej Księżyca może być trudne nawet za pomocą dobrej lornetki. Tego wieczoru w niedalekiej odległości od Księżyca będzie także Jowisz (koniunkcja 2 grudnia o 4:45 czyli 4 godziny po zachodzie Księżyca). Księżyc, będący w pierwszej kwadrze, będzie ponownie blisko Neptuna i Jowisza 29 grudnia. Wieczorem 26 grudnia nasz naturalny satelita znajdzie się obok Saturna (koniunkcja o 21:20, separacja 4°15, przed zachodem Księżyca około 18:30, separacja 4°30´).
Planety
8 grudnia o godzinie 6:41 Mars, przebywający w gwiazdozbiorze Byka, będzie w opozycji do Słońca, Planeta jak i Słońce znajdują się wtedy dokładnie po przeciwnych stronach względem Ziemi. Planetę w opozycji można obserwować przez całą noc. W dniu opozycji Mars, będący w odległości nieco ponad 82 mln km od Ziemi, pojawi się nad horyzontem około 15:00, a górować będzie po godzinie 23 na wysokości ponad 60 stopni nad horyzontem. W momencie opozycji Mars będzie bardzo jasnym obiektem, osiągając -1,9 magnitudo, a rozmiary jego tarczy wyniosą 17,04 sekund kątowych. Okolice opozycji to najlepszy więc czas na obserwacje Czerwonej Planety. W godzinach wieczornych, nad zachodnim horyzontem widoczny będzie w Koziorożcu Saturn, a w Wodniku za pomocą lornetki możemy dostrzec Neptuna. Jasny Jowisz będzie świecił wyżej nad horyzontem niż te dwie planety i będzie widoczny znacznie dłużej. Gazowy olbrzym na początku miesiąca zachodzić będzie godzinę po północy ale w ostatnich dniach roku będzie znikał za zachodnim horyzontem godzinę przed północą. Urana (za pomocą lornetki) można obserwować przez całą noc w gwiazdozbiorze Barana.W grudniu Wenus powróci do roli Gwiazdy Wieczornej i w drugiej połowie miesiąca będzie widoczna przez godzinę po zachodzie Słońca. 29 grudnia dojdzie do jej koniunkcji z Merkurym (koniunkcja o 08:30, separacja 1,5 stopnia).
Gwiazdy, gwiazdozbiory i „spadające gwiazdy”
W grudniu podziwiać możemy bardzo charakterystyczne, łatwe do identyfikacji jasne gwiazdy oraz zimowe konstelacje. Około północny, blisko zenitu znajdziemy jasną Kapellę z Woźnicy zaś w okolicach miejscowego południka gwiazdozbiór Oriona, a u jego stóp Zająca. Po lewej stronie Oriona świeci Wielki i Mały Pies, a po prawej Byk. Najjaśniejszą gwiazdą na nocnym niebie jest Syriusz należący do konstelacji Wielkiego Psa. Łatwo go odnaleźć przedłużając gwiazdy pasa Oriona w dół. W konstelacji Małego Psa jasno świeci Procjon. Gwiazdy te wraz z Betelgezą tworzą asteryzm Trójkąta Zimowego. W Byku (u nasady „rogów”) świeci Aldebaran który, podobnie jak i Betelgeza ma czerwone zabarwienie. W tym miesiącu promieniują dwa dobrze znane roje meteorów: Geminidy i Ursydy. Ten pierwszy, pochodzący od planetoidy Phaethon, jest aktywny od 4 do 17 grudnia a jego radiant znajduje się w gwiazdozbiorze Bliźniąt w okolicy Kastora. Prędkość meteorów (meteoroidów) roju Geminidy dochodzi do 35 km/h. Poza miastem będzie można dostrzec do 130 zjawisk w ciągu godziny. Natomiast Ursydy, rój pochodzący od komety 8P/Tuttle, można obserwować od 17 do 26 grudnia. Jego radiant leży w gwiazdozbiorze Małej Niedźwiedzicy. W nocy z 22 na 23 grudnia możemy spodziewać się maksimum roju o przewidywanej liczbie ZHR=10, ale może ona osiągnąć większą wartość.
Międzynarodowa Stacja Kosmiczna
Do 8 grudnia przeloty ISS nad Szczecinem będą widoczne wieczorem. Stacja ponownie pojawiać się będzie od 16 grudnia w godzinach porannych. ISS widoczna jest na niebie, jako jasny punkt szybko przemierzający nieboskłon.
Dokładne godziny przelotów na stronie https://heavens-above.com.
Opracowanie: Jolanta Olejniczak
