Czerwiec to okres najkrótszych nocy i najdłuższych dni. 1 czerwca w Szczecinie Słońce wzejdzie o 4.39, a zajdzie o 21.20. Dzień będzie trwał 16 godzin i 41 minut. Przez pierwsze trzy tygodnie Słońce nadal będzie zwiększać czas i wysokość swej dziennej wędrówki po niebie, aż we wtorek 21 czerwca, w chwili przejścia w Szczecinie przez południk lokalny, wzniesie się na maksymalną wysokość nad horyzontem wynoszącą ponad 60°.
W swojej wędrówce po ekliptyce nasza dzienna gwiazda osiągnie tego dnia o godzinie 11.14 punkt przesilenia letniego, zwany punktem Raka. Rozpocznie się astronomiczne lato. W pierwszym dniu lata, w naszych okolicach, Słońce wzejdzie o 4.33 zaś zajdzie o 21.34, zatem dzień będzie trwał 17 godzin i 1 minutę. Z końcem miesiąca dzień będzie już krótszy o kilka minut, rozpocznie się o 4.37 zaś zakończy o 21.34.
Księżyc
Krótkie, ale bezksiężycowe noce, nastaną pod koniec miesiąca zaś kolejność faz Księżyca będzie następująca:
- 07-06 16:48 – I Kwadra
- 14-06 13:52 – Pełnia
- 21-06 05:11 – III Kwadra
- 29-06 04:52 – Nów
15 czerwca, podczas Truskawkowej Pełni, Księżyc o 01.23 znajdzie się w perygeum, w odległości 357658 km od Ziemi, a jego tarcza na niebie będzie miała wielkość 33.41’. W nocy z 14 na 15 czerwca czeka nas więc „superpełnia”. Oświetlony Srebrny Glob zacznie wynurzać się zza horyzontu około godziny 21.40. Podczas tzw. superpełni tarcza Księżyca jest nieco większa i jaśniejsza niż zwykle, jednak dla przeciętnego obserwatora jest to zjawisko niezauważalne. Zmianę pozornej wielkości tarczy Księżyca zauważylibyśmy, porównując zdjęcia pełni nastającej w perygeum i w apogeum. Latem, podczas pełni, Księżyc wschodzi na południowym wschodzie, podnosi się maksymalnie na kilkanaście stopni ponad horyzont i zachodzi po około sześciu godzinach na południowym zachodzie. Nasz naturalny satelita poruszając się nisko nad horyzontem, na skutek interakcji światła z grubymi warstwami ziemskiej atmosfery (światło niebieskie jest bardziej rozpraszane), przybiera pomarańczową barwę, a z powodu bliskości horyzontu wydaje się bardzo duży na skutek iluzji optycznej.
W drugiej połowie czerwca, przed świtem, Księżyc będzie przemieszczał się w pobliżu siedmiu planet, jednak nieuzbrojonym okiem możemy zobaczyć jego przejścia obok pięciu najjaśniejszych. 18 czerwca znajdzie się w okolicach Saturna, 22 czerwca minie Jowisza, kolejnej nocy około godziny trzeciej zbliży się na odległość 2° do Marsa. 26 czerwca o 3.30 wąski już sierp Księżyca możemy zobaczyć w odległości około 2° od Wenus, a nad ranem 27 czerwca będzie blisko Merkurego (separacja 3° o godz. 4.00). Koniunkcja Księżyca z Neptunem nastąpi 20 czerwca a z Uranem 25 czerwca.
Planety
Podczas czerwcowych nocy, przed świtem, będziemy mieli okazję zaobserwować na niebie ułożenie prawie w jednej linii pięciu jasnych planet: Merkurego, Wenus, Marsa, Jowisza, Saturna a przy pomocy lornetki dostrzeżemy w ich pobliżu również Urana i Neptuna. Koniunkcja Wenus (mag. -3.92) z Uranem (mag. 5.89) będzie miała miejsce 12 czerwca o godzinie 01.24, separacja około 1,5°. Jednak planety będą wtedy jeszcze pod horyzontem, Wenus jako Jutrzenka pojawi się nad horyzontem dwie godziny później. 28 czerwca wystąpią warunki najlepszej porannej widoczności Merkurego.
Gwiazdozbiory, meteory i Westa
W czerwcu gwiazdozbiory wiosenne zaczynają zajmować coraz mniejszą część wieczornego nieba. W połowie miesiąca, późnym wieczorem, można dostrzec wyraźny podział nieba na gwiazdozbiory letnie od wschodu do południa i wiosenne od południa do zachodu. Zanim jeszcze zrobi się ciemno, widoczna już będzie Wega, najjaśniejsza gwiazda Lutni i zarazem letniego nocnego nieba. Chwilę po niej pojawia się Altair z Orła i Deneb z Łabędzia. Na wschodniej części nieba świeci wielki czworobok Pegaza. Ponad południowym horyzontem znajdziemy rozległą konstelację Wężownika oraz gwiazdozbiór Węża, a tuż nad nimi Herkulesa w którym położona jest wspaniała gromada kulista M 13. Jeśli obserwacje wykonywać będziemy poza miastem możemy pokusić się o dostrzeżenie jej nawet nieuzbrojonym okiem, będzie wyglądała jak szarawa mgiełka. Jest to jeden z najdalszych obiektów naszej Galaktyki, jaki możemy dostrzec na niebie gołym okiem. Od czerwca do września przy pomocy lornetki można również zapolować na planetoidę Westa, która będzie widoczna na tle gwiazdozbioru Wodnika.
7 czerwca maksimum aktywności osiągają Dzienne Arietydy. Radiant tego roju meteorów znajduje się w gwiazdozbiorze Barana. Prędkość meteorów wyniesie około 38 km/s a liczba zjawisk w maksimum może oscylować w okolicach 30. Pod koniec miesiąca zaczynają pojawiać się na niebie Bootydy czerwcowe, których radiant jest w Wolarzu. Rój osiągnie maksimum 27 czerwca, ZHR powinno mieć wartość większą niż 10.
Obłoki srebrzyste
Z miesiącami letnimi związane jest interesujące zjawisko atmosferyczne – obłoki srebrzyste. Najczęściej obserwowane są one w pasie pomiędzy 50° a 70°, zarówno północnej jak i południowej, szerokości geograficznej. Na półkuli północnej najlepszy okres do obserwacji cienkich, świecących pasemek, które wyglądają jak srebrne serpentyny, zaczyna się w połowie maja i trwa do końca sierpnia. Obłoki srebrzyste są rzadko obserwowanymi chmurami mezosferycznymi widzianymi kiedy Słońce znajduje się od 6° do 16° poniżej horyzontu, czyli mniej więcej około godziny przed wschodem Słońca i tyleż samo po jego zachodzie. Obłoki srebrzyste znajdują się w mezosferze na wysokości około 75–85 km nad powierzchnią globu. Z przeprowadzonych badań wynika, że obłoki składają się z mikroskopijnych kryształków lodu. Po raz pierwszy zostały zaobserwowane w 1885 roku.
Opracowanie: Jolanta Olejniczak
