Yearly Archives: 2014

Astronom hobbysta z naszego regionu odkrył supernową!

Jarek Grzegorzek, pasjonat astronomii spod Szczecina, w październiku odkrył supernową. To prawdopodobnie pierwsze tak znaczące odkrycie obiektu astronomicznego w naszym regionie! 

To osiągnięcie naprawdę dużego kalibru w światku astronomii zdominowanej przez zrobotyzowane, profesjonalne obserwatoria, codziennie przeczesujące sferę niebieską w poszukiwaniu wcześniej nieznanych obiektów, w tym przypadku, supernowych. Konkurencja w tej naukowej rywalizacji jest ogromna, szczególnie jeśli zestawimy zawodowe obserwatoria ulokowane w miejscach sprzyjających uprawianiu astronomii ze sprzętem amatorskim zainstalowanym w miejscowości pod Szczecinem.

Jarek Grzegorzek od 30 lat zajmuje się astronomią, korzysta z 8′ calowego teleskopu w systemie Newtona z kamerami zbudowanymi w oparciu o chipy ICX 429, 639, 829. System, dzięki któremu udało się odkryć supernową zaprojektował, zbudował i zaprogramował sam. Finalnie jest to w pełni zrobotyzowane obserwatorium nastawione właśnie na poszukiwanie supernowych. 

System jakim dysponuje astronom rejestruje około 45-50 obrazów na godzinę przy czasach ekspozycji 40-60 s, często mając w polu widzenia więcej niż 1 galaktykę, dzięki czemu liczba galaktyk kontrolowanych jest większa. Oprogramowanie, wybiera z bazy danych galaktyki według opracowanego przez Jarka Grzegorzka algorytmu, którego argumentami jest 7 parametrów związanych z daną galaktyką: współrzędne (RA, DEC), typ galaktyki, jej prędkość radialna, inklinacja, jasność, wielkość kątowa i data ostatniej obserwacji. Brana jest też pod uwagę ewentualna, niekorzystna pozycja Księżyca. Następnie program steruje montażem, ustawia go na wybrane galaktyki w takiej kolejności, aby przechodzenie pomiędzy nimi było jak najszybsze (najkrótsza droga), rejestruje i przetwarza obraz. Obserwacja otrzymuje numer identyfikacyjny i jest zapisywana do bazy danych na serwerze SQL. Program działa jednocześnie na 3 komputerach: (1)w obserwatorium – sterowanie montażem, rejestrowanie obrazów, włączanie i wyłączanie różnych funkcji przez relaybox; (2) w domu – SQL serwer na silniku Firebird, gdzie gromadzone są dane obserwacyjne; (3) w domu – końcówka użytkownika, gdzie na bieżąco można obserwować dane, które spływają do bazy serwera SQL. Dzięki takiej konfiguracji obserwator może szybko zareagować na fakt pojawienia się podejrzanego obiektu i natychmiast zarządzić ponowne sprawdzenie galaktyki w trakcie sesji, bez jej przerywania.

Odkrywca supernowej poleca szereg artykułów, które szerzej traktują temat poszukiwania tych rzadkich obiektów:

http://youtu.be/TDAWNRRJjwM
http://www.tenagraobservatories.com/article.html
http://www.bosssupernova.com/
http://www.rochesterastronomy.org/supernova.html#PSNJ22394901+3812500
http://www.jgao.pl/pgc69439.html

Serdecznie gratulujemy odkrywcy, mamy nadzieję, że ten sukces będzie motywacją również dla innych obserwatorów – amatorów. Jak widać, nawet w czasach wysoko rozwiniętej techniki, można prawdziwe odkrycia dokonywać dosłownie na własnym podwórku. 

Pogoda na brązowych karłach: pochmurno z możliwością opadu żelaza – spotkanie oddziału – 11 grudnia

W dniu 11 grudnia o godz. 18.30 zapraszamy na prezentację mało widocznych obiektów astronomicznych – brązowych karłów. Będzie to prelekcja przygotowana przez Ryszarda Biernikowicza (PTMA Szczecin) o “nieudanych gwiazdach”, które powstają jak zwykłe gwiazdy, ale mają za małą masę by podtrzymać reakcję syntezy wodoru. Poznamy rodzaje chmur oraz warunki pogodowe jakie mogą tam panować. 

Dlaczego czasami na niektórych brązowych karłach pada gorący piasek, a na innych stopione żelazo? Właściwie jakiego koloru są brązowe karły? Skąd się wzięła nazwa brązowe karły? 1975 rok – Jill Tarter(ówczesna dyrektor SETI Institute) wyjaśniła to następująco:

Było oczywistym, że jest potrzebny opisujący te karły kolor, który byłby pomiędzy czerwonym i czarnym. Zaproponowałam kolor brązowy i Joe (Silk) oponował ponieważ brązowy nie jest kolorem. Nie wiemy jaki kolor one mają, więc nazwijmy je po prostu BRĄZOWE KARŁY.”

Więcej informacji na ten temat można znaleźć pod poniższym odnośnikiem:
http://www.universetoday.com/23247/if-brown-isnt-a-color-what-color-are-brown-dwarfs/ 

Pogoda na brązowych karłach: pochmurno z możliwością opadu żelaza
Ryszard Biernikowicz
11 grudnia, 18:30
Budynek Jednostek Międzywydziałowych ZUT
Piastów 48, sala 726


Serdecznie zapraszamy na prelekcję!

Co wiemy o galaktykach? Relacja ze spotkania 27 listopada

Najbliższe otoczenie galaktyczne nie jest zawieszone w przestrzeni, a tworzy strumienie materii płynącej od „lżejszych do cięższych regionów wszechświata” – to uproszczony wniosek, który wysunęliśmy z prelekcji Pawła Szkaplewicza pt. „Grupa Lokalna Galaktyk – o sąsiadkach Drogi Mlecznej”. O jaką wiedzę jesteśmy mądrzejsi po 27 listopada?

Wszechświat jest ogromny, nie do ogarnięcia przez nasze umysły. Sam Układ Słoneczny wtopiony w Drogę Mleczną przeraża rozmiarami, a ani nasza Galaktyka, ani grupa lokalna, ani nawet Supergromada Galaktyk w której się znajdujemy nie jest niczym szczególnym, czy wielkim w skali całego obserwowalnego kosmosu. 

Paweł podczas prelekcji zreferował przetłumaczony przez siebie film autorstwa grupy astronomów: Helene M. Courtois, Daniel Pomarede, R. Brent Tully, Yehuda Hoffman, Denis Courtois pt.: „Cosmography of the local universe„. Film w wersji oryginalnej jest do obejrzenia na stronie: http://irfu.cea.fr/cosmography, powstał natomiast na podstawie artykułu wyżej wymienionych, który ukazał się w The Astronomical Journal, 146 (2013) 69. Artykuł jest do ściągnięcia w kilku formatach na stronie: http://arxiv.org/abs/1306.0091

Prelekcję zakończył przegląd autorskich zdjęć Pawła Szkaplewicza oraz Tadeusza Smeli, gdzie lokalny wszechświat można było doświadczyć bliżej, bardziej szczegółowo.

Grupa Lokalna Galaktyk – o sąsiadkach Drogi Mlecznej – spotkanie oddziału – 27 listopada

Podczas najbliższej prelekcji Paweł Szkaplewicz przedstawi bieżącą wiedzę na temat naszego galaktycznego sąsiedztwa. Pokazane zostaną astrofotografie wykonane przez członków szczecińskiego PTMA. Zaprezentowane także zostaną wyniki najnowszych badań, ich interpretacje i wnioski jakie formułują naukowcy w ramach niezwykle szybkiego rozwoju wiedzy o otaczającym nas świecie. Nie zabraknie również ciekawych multimediów przedstawiających nasze otoczenie galaktyczne.

Tym razem powędrujemy nieco dalej wgłąb kosmosu. Przez wielkoskalową strukturę obserwowalnego wszechświata dotrzemy do niewielkiego jego obszaru jakim jest Grupa Lokalna. To przestrzeń rzędu 10 milionów lat świetlnych skupiająca w sobie, jak się uważa, ponad 50 galaktyk powiązanych grawitacyjnie, sąsiadek naszej Drogi Mlecznej. Z punktu widzenia Ziemianina jest to wielkość wręcz niewyobrażalna. Ludzkość, dzięki odkryciu dokonanemu przez Edwina Hubble’a niespełna 90 lat temu, dowiedziała się o istnieniu „wysp” materii gwiezdnej w postaci innych galaktyk. Poszerzyło to horyzonty poznawcze badaczy o miliardy lat świetlnych i przyczyniło się do powstania teorii Wielkiego Wybuchu.

Grupa Lokalna Galaktyk – o sąsiadkach Drogi Mlecznej
Paweł Szkaplewicz
27 listopada, 18.30
Budynek Jednostek Międzywydziałowych ZUT
Sala 726

Zapraszamy wszystkich ciekawych i zainteresowanych tematem!

Relacja z prelekcji o gwiazdach podwójnych i powstanie nowej grupy obserwacyjnej

W ubiegły czwartek, 13 października, odbyła się prelekcja Marcina Biskupskiego dotycząca gwiazd podwójnych. Prezentacja zaowocowała deklaracją utworzenia nowej grupy obserwacyjnej w PTMA Szczecin – Grupy Obserwatorów Gwiazd Podwójnych.

Obszerne zagadnienie dotyczące gwiazd podwójnych przedstawione zostało przekrojowo ze szczególnym uwzględnieniem praktycznych informacji na temat mierzenia separacji gwiazd, kąta pozycyjnego oraz określania koloru gwiazd. Można było się także dowiedzieć jakiego sprzętu używać przy pomiarach gwiazd podwójnych oraz w jaki sposób wykorzystać Washington Duble Stars Catalog (katalog gwiazd podwójnych US Naval Observatory). 

Podczas spotkania zapadła decyzja o utworzeniu nowej grupy obserwacyjnej w PTMA Szczecin – Grupy Obserwatorów Gwiazd Podwójnych. Zespół koordynuje Marcin Biskupski, u niego można również zgłaszać chęć uczestnictwa w pomiarach układów wielokrotnych (marcin.biskupski@ptma.szczecin.pl


Krótka fotorelacja z prelekcji: